حسابداری را سیستم ثبت، گزارش‌دهی و تحلیل گزارش‌های حاصل از داده‌های مالی ثبت‌شده در یک کسب و کار تعریف می‌کنند. داده‌های مالی، حاصل از فرآیندها و فعالیت‌های اقتصادی کسب‌و‌کار است که باید بر اساس اصول و استانداردهای تعیین شده در حسابداری ثبت شوند.
حسابداری تعهدی چیست؟
اگر موافق باشید حسابداری تعهدی را با یک مثال ساده توضیح دهیم. فرض کنید شما بخشی از پول خود را با خرید سهام یک شرکت در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنید یا شما به‌عنوان صاحب شرکت، سهام شرکت خود را در بورس عرضه می‌کنید. پس از مدتی ارزش سهام بالا می‌رود و شما چه به عنوان سهام‌دار و چه به عنوان صاحب شرکت، این افزایش را در دارایی و سرمایه خود در نظر می‌گیرید؛ حال آنکه هنوز وجه نقدی بابت این افزایش ارزش سهام دریافت نکرده‌اید.
مزیت های حسابداری تعهدی
در هر سازمان یا شرکتی هزینه‌ها در کنار درآمدهای آن مطرح می‌شود و سود نهایی شرکت از تفاوت میان درآمدها و هزینه ها حاصل می‌شود. در حسابداری برخی از هزینه‌ها وجود دارند که ضرورتی بر پرداخت هزینه در زمان وقوع وجود ندارد و می‌توان آن را در طول دوره مالی پرداخت نمود. نمونه بارز این نوع هزینه‌ها حق سنوات کارکنان است که شرکت بسته به انتخاب خود می‌تواند آن را تا پایان دوره مالی پرداخت نماید. بنابراین لازم است این دست از هزینه‌ها به درستی شناسایی و در نرم افزار حسابداری ثبت شوند تا محاسبات سود در پایان دوره به درستی انجام شود.
یکی از فاکتورهای مهم در حسابداری شرکت که اغلب در گزارش‌های مالی برای تحلیل وضعیت کسب‌و‌کار مد نظر قرار می‌گیرد، دارایی‌های آن است. حال یک شرکت بازرگانی را در نظر بگیرید که درآمد خود را از طریق خرید و فروش محصولات به دست می آورد. در اواسط اسفند‌ماه محصولی را با شرایط پرداخت در فروردین سال آینده به مشتری خود تحویل می‌دهد. اگر داده‌های این فروش بر مبنای حسابداری نقدی ثبت شوند، کمبود موجودی حاصل از فروش ثبت ولی به دلیل عدم دریافت وجه نقد، نمی‌توان درآمد حاصل را ثبت نمود. در مقابل در حسابداری تعهدی می‌توان درآمد حاصل را در حساب‌های دریافتنی ثبت و میزان آن به عنوان دارایی در گزارش‌های مالی مشخص شود.
نظام حسابداری تعهدی در بخش دولتی
از سال ۱۳۹۴ تغییرات گسترده‌ای را در نظام حسابداری بخش عمومی شاهد بوده‌ایم که در اثر این تحولات نظام حسابداری نقدی به سمت نظام حسابداری تعهدی در حرکت است و بنا به گفته وزارت امور اقتصاد و دارایی تا پایان سال ۱۴۰۲ نظام حسابداری بخش عمومی به طور کامل به حسابداری تعهدی منتقل می‌شود. این خود می‌تواند دلیلی بر اثربخشی و مزیت این نوع از حسابداری باشد. با توجه به اینکه حسابداری تعهدی و حسابداری نقدی در زمان شناسایی و ثبت رویدادهای مالی با یکدیگر تفاوت دارند؛ تغییر حسابداری نقدی به حسابداری تعهدی، شفاف‌سازی در ثبت هزینه‌ها و درآمدها و افزایش دقت در گزارشگری مالی را به همراه خواهد داشت.
به دلایل متعدد حسابداری نقدی دولت به حسابداری تعهدی تغییر یافت که به نوعی به کاستی‌های حسابداری نقدی در حسابداری هزینه‌ها و بودجه دولت مرتبط می‌شود. عمده‌ترین دلایل حرکت دولت به سمت حسابداری تعهدی را می‌توان اینگونه نام برد:
در حسابداری نقدی دولت، امکان تصمیم‌گیری دقیق برای بدهی‌ها و هزینه‌های جاری و بلندت مدت وجود ندارد
در این حسابداری نمی‌توان دارایی‌های ثابت و هزینه استهلاک آنها را محاسبه نمود
نیاز دولت بر بودجه‌ریزی عملیاتی بر مبنای بهای‌تمام‌شده محصول
لازم است در حسابداری کالای در انبار به عنوان موجودی کالا در اعتبارات جاری شناسایی شود که حسابداری نقدی این امکان را در اختیار حسابدار قرار نمی‌دهد
در حسابداری نقدی مبنای دقیقی برای مقایسه بودجه و عملکرد سالیانه وجود ندارد
